COVNO proiektua, Eversens-en –NUPeko oinarri teknologikoko enpresa–, Nafarroako Ospitalegunearen eta Navarrabiomeden arteko lankidetzari esker sortu zen, eta, berriki, “COVID-19ren aurkako Berrikuntza eta Ekintzailetza Sarietan” saritu dute.
Eversens sortu zuten bazkideak. Lehen lerroan, Francisco Javier Arregui (ezk.) eta Ignacio Matías Maestro. Atzeko lerroan, Juan María Pérez Azpeitia eta Leyre Ruete Ibarrola
COVID-19 erreferentziazko diagnostiko-teknika PCR da. Pazientea diagnostikatu eta gero, haren larritasuna eta arriskua zehaztu behar dira. Horrek erabakiko du gaixoa nola erabili (ospitaleratzea, etxeko ospitalizazioa edo isolamendua) eta hautaketa terapeutikoa.
Testuinguru horretan, arnasbideetako inflamazioa COVID-19 gaixotasuna duten pertsonen ezaugarri bat da, eta diagnostikoaren unean eta pazientearen jarraipenean baloratu behar da, adierazle hori bereziki garrantzitsua baita pertsona horrek okerrera egiten badu.
Leyre Ruete Ibarrola NUPeko ikertzaileak eta Eversens-en bazkide sortzaileak azaldu duenez, “proiektuaren asmoa da kanporatutako airean biomarkatzaileak erabiltzea, inflamazio hori zeharka neurtzeko eta profesional sanitarioari informazioa emateko. Egiten den proba alkoholimetriaren antzekoa da; hau da, gailuan behar da arnasa, eta hark automatikoki analizatzen du lagina”.
Teknologia horren abantaila nagusietako bat da, arreta-puntuan erabiltzeko gailuak direnez, ez dela beharrezkoa pazientea beste gela batera eramatea, eta ez dela beharrezkoa arriskutsua izan daitekeen lagin bat laborategian manipulatzea. Gainera, teknika ez da inbaditzailea eta ez dio kalterik egiten pazienteari.
Eversens-ek sistema pneumatikoa egokitzen dihardu orain, COVID-19 duten pazienteek modu seguruan erabil dezaten. Atariko emaitzak positiboak izan dira, eta gailua egindako egokitzapenekin erabiltzeko egiaztapena eta baliozkotzea amaitzen ari dira. Ondoren, azterketa egin ondoren, emaitzak aztertzeko fasea iritsiko da, eta arnasketaren analisia nola erabiltzen den ikusiko da. Proiektuaren azken zatia emaitzak zabaltzea eta transferitzea izango da; izan ere, helburua da ahalik eta osasun-profesional eta, beraz, COVID-19 taldeko paziente gehienak proiektuaren emaitzez baliatu ahal izatea.
Eversensi buruz
Eversens enpresak, Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) “spin-off edo oinarri teknologikoko enpresak, 2019ko maiatzean lortu zuen Sendagaien eta Osasun Produktuen Espainiako Agentziaren baimena evernoa deritzan soluzio teknologikoa ekoizteko, bere instalazioetan kanporatutako aireko oxido nitrikoaren analizatzaile bat. Oxido nitrikoa biomarkatzaile interesgarria da, arnasbideetako inflamazioari buruzko informazioa ematen baitu, eta, horregatik, baliagarria da zenbait gaixotasun maneiatzeko eta haien jarraipena egiteko. Produktu honek abantailak ditu mundu osoan lehiatzen diren enpresen aldean; izan ere, neurketa egiteko behar den denbora murrizten du, zehatzagoa da eta erosoagoa eta higienikoagoa da pazientearentzat.
Francisco Javier Arregui San Martín katedradunak, enpresaren lau bazkide sortzaileetako batek, adierazi zuen bezala, “Nafarroako eta Navarrabiomed ospitaleguneetako alergologia eta asmako mediku espezialistekin, NUPeko ikerketa biomedikoko zentro mistoarekin eta Nafarroako Gobernuarekin lankidetzan aritzea funtsezkoa izan da aipatu zentroko gaixoekin gailua testatzeko”.
Eversensek diagnostiko kliniko ez-inbaditzaileen ekipoak diseinatzen, garatzen eta merkaturatzen ditu, kanporatutako biomarkatzaileak (giza arnasketan daudenak) detektatuz. 2015ean jaio zen, NUPen Cinfa farmazia-laborategiarekin lankidetzan egindako I+G proiektu baten ondoren; CEINen (Nafarroako Enpresa eta Berrikuntza Zentro Europarra) Sustapen Ekintzailea programan parte hartu eta gero, enpresa gisa eratu zen, eta Iberus 2015 Campuseko Ekintzailetza Sarietako lehen postua lortu zuen, Negozio ideiak modalitatean.
Duela gutxi, Nafarroako Gobernuak Nafarroako Enpresa eta Berrikuntza Zentro Europarra (CEIN) sozietate publikoaren bidez antolatutako “COVID-19ren aurkako Berrikuntza eta Ekintzailetza Sarietako” bat lortu du. Sariketa honek 2.000 euro ditu proiektu irabazle bakoitzerako, eta helburua da COVID-19 eta haren ondorioen aurkako borrokarako konponbideak ematera zuzendutako berrikuntzako eta ekintzailetzako ekimen berriak bultzatu, nabarmendu, sustatu eta saritzea.