Julio Lafuente errektorea Alfonso Carlosena Ikerketarako errektoreordearekin eta Jesús María Pintor Irakaskuntzako errektoreordearekin batera
Julio Lafuente López Nafarroako Unibertsitate Publikoko errektoreak gaur ezagutarazi ditu Unibertsitatean, osasun arloan, garatutako ikerketa eta irakaskuntza espezializatuko lerroei buruzko datuak. Prentsaurrekoan, Alfonso Carlosena García Ikerketarako errektoreordearekin eta Jesús María Pintor Borobia Irakaskuntzako errektoreordearekin batera agertu da.
Gaur egun osasun arloarekin lotutako gaietan diharduten 23 ikerketa talde (guztira 104) eta 215 ikertzaile (guztira 950) ditu Nafarroako Unibertsitate Publikoak. Zehazki, 82 ikerketa-lerro dituzte, eta horien artean daude neuroblastomen tumore biologia, irudi medikoen prozesatua, epidemiologia, terahertzak: aplikazioak diagnostiko medikoan, birusek eta bakterioek sortutako gaixotasun infekziosoei aurre egiteko profilaxirako txertoak garatzea, elikatzeko segurtasuna, psikologia klinikoa eta psikopatologia, osasun ekonomia: osasun teknologien ebaluazio ekonomikoa, irrati frekuentzien eta mikrouhinen aplikazioak biomedikuntzan, gailu akustiko-optikoak, etab.
NUPeko Osasun Zientzien Sailean defendatutako doktoretza tesiei dagokienez, 1994tik aurrera 67 izan dira, horietatik 20 azken 6 urteetan. Ikerketa-gaiak izan dira, beste batzuen artean: Cáncer diferenciado del tiroides en Navarra: 1987-2003. Incidencia, prevalencia y factores pronósticos; Diagnóstico molecular de los tumores neuroblásticos: perfil genético y análisis de genes supresores de tumores; Estudio de seroprevalencia en Navarra de infección por Borella Burgdorferi (Enfermedad de Lyme); Costes asociados a la enfermedad cerebrovascular desde la perspectiva social; Contaminación atmosférica y mortalidad en la ciudad de Pamplona 1991-1999; Estudio de la acción de la insulina de acción rápida sobre la glucemia en pacientes diabéticos, utilizando modelos matemáticos; eta Alteraciones funcionales y factores pronósticos en la insuficiencia renal grave.
Osasun arloari lotutako titulazioei dagokienez, gaur egun Erizaintza gradua (100 ikasleko kupoa; osorik betea) eta Fisioterapia gradua (50 ikasleko kupoa; osorik betea) ematen ditu NUPek eta bost master hauek: Unibertsitate Masterra Erizaintzako Zainketen Kudeaketan (28 matrikula 2010-11 ikasturtean), Unibertsitate Masterra Osasun Zientzietako Ikerketan (39 matrikula), Unibertsitate Masterra Osasun Publikoan (28 matrikula), Unibertsitate Masterra Ingeniaritza Biomedikoan (47 matrikula) eta Unibertsitate Masterra Lan Arriskuei Aurrea Hartzean (berria 2011-12 ikasturteko eskaintzan)
Horretaz gainera, Unibertsitateak beste irakaskuntza batzuk ematen ditu elikagaien arloarekin, eta, beraz, osasunarekin lotutako titulazioetan. Zehazki, Nekazaritzako Ingeniaritza Teknikoa, Nekazaritza eta Elikadura Industriak espezialitatea eta Nekazaritza Ingeniaritza (Europako Unibertsitate Eremua abian jarri eta gero, ingeniaritza hauek iraungi egingo dira) eta Gradua Nekazaritzako Elikagaien eta Landa Ingurunearen Ingeniaritzan (100 ikasleko kupoa, osorik betea). NUPek graduondo hauek ematen ditu arlo hauetan: Unibertsitate Masterra Ingurumen Agrobiologian (22 matrikula 2010-11 ikasturtean), Unibertsitate Masterra Agrobioteknologian (22 matrikula) Unibertsitate Masterra Nekazaritzako Elikagaien Industrietako Teknologian eta Kalitatean (15 matrikula).
Horri guztiari zazpi doktoretza programa gehitzen zaizkio: Doktoretza programa Osasun Zientzietan, Osasun Publikoan, Nekazaritzako Elikagaien Industrien Teknologia eta Kalitatean, Ingurumen Agrobiologian, Bioteknologian, Lan Arriskuei Aurrea Hartzean eta Ingeniaritza Biomedikoan.
Patenteak eta proiektuak
NUP eta bere ikertzaileak Agrobioteknologia Institutuko kideak dira. Ikerketa zentro honetan parte hartzen dute kerketa Zientifikoen Goi Mailako Kontseiluak, Unibertsitateak eta Nafarroako Gobernuak. Institutuak agro-produktibitatearen eta agro-osasunaren arloetan lan egiten du eta ikerketa lerro nagusiak honako gai hauekin lotuta daude: infekzio-prozesuen eta erantzun immunologikoaren biokimika eta biologia molekularra, biofaktoriak bezalako organismoen erabilera eta landare, bakterio eta animalien metabolismoa eta genetika.
Nafarroako Unibertsitate Publikoko ikertzaileek hainbat patente garatu dituzte osasun arloan: minbiziaren aurkakoak, gluzido-metabolismoa (diabetesarekin lotua), Salmonellaren andui aldatuak (albaitaritzako osasunean aplikatzera zuzendua eta giza osasunean aplika daitekeena), glukosa sentsorea (bioteknologia —entzimologia— eta zuntz optikoko sentsoreak konbinatzen ditu), oxidazio-estresa zeluletan (gaixotasun degeneratiboekin lotua), landareen aldaketa plastidiala (interes farmazeutikoko molekulen produkzioari aplikagarria), Brucella bakterioa (Bruzelosia gaixotasuna, txerto eta/edo diagnostikorako erabil daiteke) eta Maedi-VIsna gaixotasunaren lentibirusa atzematea (albaitaritzako osasuna, gizakientzat arriskutsua izan daiteke).
Deialdi publikoetako ikerketa proiektuei dagokienez, NUPek Europako bost proiektutan parte hartu du eta parte hartzen du, eta 583.000 euro lortu ditu proiektu horietarako. Bakterio infekzioso patogenoei buruzko VI. Esparru Programako bi proiektu dira (EuroPathoGenomics: European virtual institute for functional genomics of bacterial pathogens y Functional genomic characterisation of molecular determinants for staphylococcal fitness, virulence and drug resistance (STAPHDYNAMICS)); elikagai funtzional osasungarriei buruzko proiektu bat (Nutrameat); ERA-Net sarearen proiektu bat, bakterio infekzioso patogenoei buruzkoa; eta ELIARE NETWORK proiektua, Europako proiektuetan lankidetza sustatzera zuzendua. Azken proiektu honi dagokionez, telekomunikazio arloan eta osasun zientzien arloan parte hartzen du NUPek.
Osasun arloko ikerketa proiektuei laguntzak emateko Plan Nazionalaren deialdi publikoetan, Unibertsitateak finantzabidea lortu zuen proiektu hauetarako: Factores asociados a la disfunción muscular de la enfermedad pulmonar obstructiva crónica en una población de edad avanzada eta i-BedS (intelligent Beds): Ospitale barruko konponbide berriak garatzea diagnostikoa egiteko gailu klinikoak integratzeko "Hospital Information Systems" (HIS) direlakoetan, ohe-oinean —bi lanak 2010ean bukatu ziren— eta egun proiektu hauetan dihardu lanean: Herramientas de Procesado de Imágenes para la detección Temprana de Alzheimer eta Carne de vacuno enriquecida con n-3 y CLA. Metabolismo lipídico y calidad de la grasa
NUPek Nafarroako Gobernuako Osasun Departamentuaren laguntzak jaso ditu 2011. eta 2013. urteetan bukatzea aurreikusten den hiru proiektu hauetarako: Influencia del entorno en la actividad física de la población adulta de Pamplona, Implicación del sistema de transducción de señal mediado porc-di-GMP en la patogénesis y cronificación de Salmonella Typhi y Salmonella no-Typhi, y Desarrollo de un sistema de electromiografía de barrido (scanning-EMG). Aplicación al estudio de la estructura de la unidad motora en sujetos sanos y obtención de valores de normalidad
Azkenik, bi prestakuntza jarduera antolatzen ari dira, eta Carlos III Institutuak laguntzak eman ditu bi jarduera horietarako. Institutu hori nazionala den ikerketa eta laguntza zientifikorako organismo publikoa da, eta biomedikuntzan eta osasun zientzietan ikerketa sustatzeko erantzukizuna du: Evaluación de tecnologías sanitarias: revisiones sistemáticas y meta-análisis y Información y documentación científica. Atención sanitaria basada en la evidencia. Halaber, Espazioko Estatistika taldeko ikertzaileek azterketa egin dute aipatu Institutuarentzat, eta azterketa hori lotuta dago gai honekin: bularreko minbiziaren detekzio goiztiarra eta hilkortasun-tasa.
Ikerketaren garrantzia NUPen
Eragin handiko aldizkarietan zientzia artikuluak egin eta argitaratzea da ikertzaileen lanaren beste adierazleetako bat. Datu hauek bil daitezke, esaterako, Web of Science y Scopus tresnaren bidez. Era honetako datu baseek biltzen dituzte mundu osoko eta ezagutzaren edozein diziplinatako zientzia argitalpen nagusien erreferentziak. “Nafarroa”ri buruzko eta medikuntzarekin eta biomedikuntzarekin lotutako gaiei buruzko bilaketak erakusten du:
ISI Web of Scienceren arabera, NUPek Osasun Zientzietan egiten duen ikerketa:
- Nafarroan egiten den ikerketaren % 6,23 da
- Nafarroan egiten den ikerketaren % 7,41 2006tik aurrerako aldia hartzen badugu
- Nafarroako sektore publikoan egiten den ikerketaren % 31,26
- Nafarroako sektore publikoan egiten den ikerketaren % 27,16, 2006-2010 aldia hartzen badugu
Scorpusen arabera, NUPek Osasun Zientzietan egiten duen ikerketa:
- Nafarroan egiten den ikerketaren % 6,23 6,94 da
- Sektore publikoan egiten den ikerketaren % 47,92
ISI Web of Science eta ISI Journal Citation Reports-ek hartutako adierazle bibliometriko aipagarri batzuk:
2006-2010 aldian, NUPeko ikertzaileek 167 artikulu argitaratu dituzte ISI Journal Citation Reports-en bildutako eragin handiko 93 aldizkaritan; aldizkari hauetatik, % 45,16 ISI JCR-ren rankingean lehenengo laurdenean -Q1- daude (guztien lehen laurdena). % 30,11 Q2-n, % 13,98 Q3-n eta % 10,75 Q4-n. Banaketa honek artikuluen kalitatea bermatzen du
NUPen, osasun zientzien arloko ikerketan, ISI Web of Science-n bildutako aldizkarietan argitaratu diren 380 artikulu egin dira. Artikulu hauek 5.379 aldiz aipatu dira. Beraz, batez beste 14,16 aipu artikulu bakoitzeko. 380 artikulu hauek 35eko h indizea dute. Horrek esan nahi du 35 artikulu daudela 35 aipu baino gehiagokoak.