José María Merino Espainiako Errege Akademiako kide eta Espainiako Letren Sari Nazionala 2021 Nafarroako Unibertsitate Publikora (NUP) joan zen duela gutxi, LyDER programako (Literatura eta Zuzenbidea) ikasleekin literatur topaketa batean parte hartzeko, unibertsitateko komunitateko kide guztientzako ekitaldi batean.
Zuzenbideko Graduko ikasleak, José María Merino idazlearekin eta LyDER programaren arduradun eta katedradun José F. Alenzarekin batera. Ezkerretik eskuinera, Bianca Marcao Reway, Nahia Rípodas Larumbe, Marina Zugasti Lasa, Monserrat Ramón Vinueza, José F. Alenza (Administrazio Zuzenbideko katedraduna eta LyDER programaren arduraduna), José María Merino (idazlea), Mikel Fernández Úcar, Jare Gainza Aramburu, Asier Armendáriz Jaso eta Fátima Zaim Carrillo.
Topaketan, idazleak Zuzenbideko ikasle izandako garaiak oroitu zituen, eta Hezkuntza Ministerioko goi mailako funtzionario-lanetan bete zituen eginkizunak, eta fikzioen sortzaile gisa izandako izandako esperientzia partekatu zuen ikasleekin. Literaturaren zeregina eta irakurketaren eta liburu idatziaren garrantzia nabarmendu zituen eguneratu beharrik ez duen ezagutzen eramaile gisa. Besteak beste gogoetagai izan zuen nola fikzioak gizakia sortzen duen, nola errealitateak fikzioa gainditzen duen (izan ere, lehenengoak ez baitu sinesgarria izan beharrik) eta nola literatur fikzioak aukera eskaintzen duen errealitatea ulertzeko.
Bestalde, idazleak esan zuen nola literatur klasikoak oraindik ere irakurleen gustukoak direla mundua azaltzen dutelako. On Kixote pertsonaiaz baliatu zen azaltzeko nola nobela horrek, Merinoren iritzian, “munduaren injustizia erradikala” duen hizpide. Santxo Panza Barataria uharteko gobernadore gisa aurkezten duen pasartea aztertu zuen orobat, eta “gaindiezina” dela esan zuen. Pasarte horretan, dukeak ergel batzuen pare geratzen dira, On Kixoteri eta Santxo Panzari iseka egin nahian, eta Santxoren asmamenak eta zintzotasunak agerian jartzen du agintari gaiztoak direla. “Nahiago nuke Santxo Panzaren mailako politikariak bagenitu”, amaitu zuen idazleak. Azkenik, esan zuen bere bizitzan zehar jende interesgarri asko ezagutu zuela, baina interesgarrienak “liburuetan” zeudela.
José María Merinoren curriculum laburra
José María Merinok hainbat literatur sari jaso ditu, eta horien artean nabarmentzekoak dira Espainiako Letren Sari Nazionala (2021), Narratibako Sari Nazionala (2013, “El Río del Edén” lanagatik), Gaztela eta Leongo Letren Saria (2008), Kritikaren Sari Nazionala (1986 (1986, “La orilla oscura” lanagatik) eta Haur eta Gazte Literaturako Sari Nazionala (1993, “Los trenes del verano – No soy un libro” lanagatik) eta Novelas y Cuentos Saria (1976, “Novela de Andrés Choz” lanagatik).
Espainiako Letren Sari Nazionaleko epaimahaiak nabarmendu zuenez, haren lanak “maisutasuna eta bikaintasuna ditu ezaugarri literatura fantastikoaren sorkuntzan, nobelaren, nobela laburraren, ipuinaren eta mikrokontakizunaren modalitateetan, bai eta fikzioari buruz egin dituen gogoeta teorikoen adimena ere”.