Joan eduki nagusira

Rocío Ochoa Santos antropologo soziokulturalak eta gizarte hezitzaileak Nafarroako Unibertsitate Publikoan irakurri du Nafarroako Lekunberriko familia eta lana bateragarri egiteari buruzko doktoretza-tesia. Bere lanaren ondorioen artean, autoreak dio “familia-eredu ideal bat dagoela, non emakumeak eta gizonak berdintasunez partekatzen baitituzte zainketa-lana eta enplegua; baina, praktikan, eredu bat dago, klase ertain-baxuko familietan, eta biek dute erantzukizun ekonomikoa, baina ez zaintzarena”. 

zoom Rocío Ochoa Santos

Rocío Ochoa Santos

Ikerketaren helburua adingabeak ardurapean dituzten bikote heterosexualetan lana eta lana banatzeko moduak aztertzea izan da, baita familia eta lana bateratzeko politikek banaketa horietan duten eragina ere. Patricia Amigot eta Zuria Ollo NUPeko Soziologiako eta Gizarte Laneko Saileko irakasleek zuzendu dute “Conciliación familiar y laboral en Lekunberri/Larraun: una aproximación etnográfica” tesia eta bikain kalifikazioa lortu du. 

Ikerketa horrek gizarte-eredua aldatzeko beharra planteatzen du, “zainketa-lana ikusezina eta baliorik gabea ez izateko, nahiz eta funtsezkoa izan gure gizarteei eusteko”. Paradoxikoki, gaur egun —azaltzen du Rocío Ochoak— adineko gehiago daude zaintzeko, eta emakume gutxiago daude doan zaintzen dutenak, eta, zenbat eta seme-alaba gutxiago izan, orduan eta zainketa gehiago behar dituzte. “Zaintza arazo sozial bihurtu da, zainketa-krisi. Hala ere, ezarri diren neurri politikoak erraztasun txikietan oinarritu dira, emakumeek etxeko eta merkatuko beharrei ia laguntzarik gabe erantzuteko. Ama langileen kasuan, errealitate horrek zailtasun gehiago sortzen dizkie lana aurkitzeko, mantentzeko edo lortzeko orduan, baita autonomia falta ere, ez bakarrik ekonomikoa, baizik eta zaletasunetan, atsedenean, konpromiso sozialean edo politikan aritzeko denbora. 

Testuinguru horretan, honako hau azpimarratzen du: “eraldaketa ezinezkoa izango da lan-merkatuaren gaur egungo diseinua aldatzen ez den bitartean, zeina pertsonen zaintzarekin nekez bateragarria baita”. Gainera, garrantzitsutzat jotzen du amatasun- eta aitatasun-eredu berriak garatzea, ohiko rolak errepikatzen ez dituztenak, eta “aita diren gizonek besteen zaintza balio pertsonal eta sozial gisa ezagutu eta esperimentatuko dutenak, zeina pertsona guztien bizimodu ona izateko beharrezkoa baita”. 

Rocío Ochoak, antropologia feministaren barruko ikuspegi kritiko eta materialista batetik, etnografia erabili du bere ikerketaren tresna metodologiko nagusi gisa; izan ere, haren ustez, “tresna garrantzitsua da kultura- eta gizarte-dinamikak eta ingurune jakin batzuetan duten harremana ulertzeko, eta, aldi berean, testuinguru globalarekin duten lotura erakusten du”. Nabarmentzekoa da, halaber, landa-lanean 60 elkarrizketa (diru-sarrera bikoitzeko 30 bikote heterosexual, 12 urtetik beherako seme-alabekin) eta bi eztabaida-talde (bat ama langileekin eta bestea guraso langileekin) egin direla.  

Rocío Ochoa Santos gizarte-hezitzailea, antropologoa eta NUPeko Giza eta Gizarte Zientzietako doktorea da. Arakadia/elkartea antropologia elkarteko kidea. OSCUS fundazioan, emakumeekin sustapen- eta prestakuntza-jardueretan monitore gisa lan egin du. Baita gizarte-hezitzaile gisa ere, Caritasen gizarte-bazterketa jasateko arriskuan dauden amekin. Egun Antropologia Sozialeko irakasle aritzen da Deustuko Unibertsitatean. Hainbat biltzar eta bilera zientifikotan hartu du parte, eta horietan komunikazio, artikulu eta posterrak egin ditu. Batez ere, emakumeen eta gizonen arteko gizarte-harremanak aztertzen ditu Espainiako gizarte patriarkalaren testuinguruan.