Miguel Beruete (ezk.) eta Víctor Pacheco, NUPeko campusean.
Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) ikertzaile batzuek egindako nanofotonikari buruzko ikerketa bat saritu dute Erradioaren Nazioarteko Zientzia Batasunaren XXXI. Nazio Sinposiumean (URSI frantsesez). Biltzarra Madrilgo Unibertsitate Autonomoan egin da. Víctor Pacheco Peña da ikerketa horren egile nagusia, eta Ikertzaile Gazteak Saria URSI 2016 lortu du errekorrezko denboran nanoantenen diseinua eta erantzuna ebaluatzeko bere metodoari esker. Gailu horiek atomoen antzeko tamaina dute, eta biomedikuntza, segurtasun eta energia berriztagarrietan erabil daitezke.
Lanaren izenburua “Transformation electromagnetics for nanoantennas and localized emitters” (“Transformazio elektromagnetikoa nanoantena eta igorgailu lokalizatuentzat”) da, eta “ACS Photonics” aldizkarian argitaratutako artikulu batean oinarritzen da. American Chemical Societyk (Estatu Batuetako Kimika Elkartea) argitaratzen du eragin handiko aldizkari hori. NUPeko bi ikertzaile dira ikerketaren egileak. Lehen aipatutako Víctor Pacheco eta Miguel Beruete Díaz (Ingeniaritza Elektriko eta Elektronikoko Sailera atxikia eta aurrekoaren doktoretza-tesiaren zuzendaria), Antonio Fernández Domínguez (Madrilgo Unibertsitate Autonomoa), Yu Luo (Singapurreko Nanyang Technological University) eta Miguel Navarro Cíarekin (Birminghameko Unibertsitatean lan egiten duen NUPeko tituluduna) batera. Víctor Pachecok Miguel Navarrok gainbegiratuta, unibertsitate ingelesean egindako doktoretza aurreko egonaldi baten emaitza da saritutako ikerketa.
Eskala nanometrikoa
Saritutako artikulua nanofotonikaren esparruaren barruan dago, hots, materiak eta argiak eskala nanometrikoan, zeina mila metro milioiren (luzera unitateetan) baliokidea baita, dituzten interakzioak aztergai dituen zientzia. Zehazki, egileek metodo analitiko bat proposatzen dute “bowtie” motako (tximeleta-begizta, euskaraz) nanoantena optikoen erantzuna ebaluatzeko hurbileko igorgailu batek (esaterako, molekula fluoreszente edo puntu kuantiko bat) aktibatzen dituenean. Nanoantena mota horiek argia (edo modu teknikoagoan esanda, energia) erpinetik hurbil mugatzen dute, eta horrek sekulako intentsitate mailak sortzen ditu eskualde horretan. Propietate horri esker, substantziak atzeman daitezke (teknikoki, sentsatu) kontzentrazio oso txikietan, baita hurbil kokatutako molekula bakanduak ere.
Ohiko simulazio elektromagnetikoak baliatzen badira, antenaren analisia korapilatsua eta konpontzeko zaila da. Artikuluaren berritasuna da zailtasun hori gainditzen duela elektromagnetismoaren funtsezko ekuazioak aplikatuz transformazio elektromagnetikoaren teknikaren bidez. Teknika horretan, nanoantenaren koordenatu espazialak beste koordenatu baliokide batzuetan transformatzen dira, halako moduz non jatorrizko arazoa korapilatu egiten baita. “Egitura berriak konponbide analitiko erraza eta konputazio kostu txikikoa dauka. Horrenbestez, nanoantenaren portaerari buruzko emaitzak lor daitezke erraz —esan du Víctor Pachecok—. Aurkeztutako lanaren bidez frogatzen da nanoantena mota horren diseinua eta erantzuna sinplifika daitekeela espero den erantzunaren erabateko kontrola edukitzeraino, bere geometria, materialak, polarizazioa edo tamaina zein diren. Horri esker arazo partikular bakoitzaren beharretara egokitutako diseinuak egin ahal izango dira errekorrezko denboran".
Miguel Beruetek nabarmendu duenez, horrek lan-ildo bat sortzen du, molekula isolatuak maila nanometrikoan detektatzearekin (sentsatzea) lotuta dagoena, eta biomedikuntza eta segurtasunean aplikazioak dituena (substantzia arriskutsuen aurkikuntza kontzentrazio txikietan) edo, baita harago ere, eguzki-zelula eraginkorragoetarako.