Sergio García Magariño eta Unai Belintxon Martín Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) ikertzaileek artikulu bat idatzi dute Espainiak eta Europak Europako Itun Berdearen edo “Green Deal”aren aurrean duen jasangarritasun energetiko eta kognitiboari buruz (Europako Batasunak klima-aldaketari eta COVID-19aren krisiaren konponbidean ingurumenaren degradazioari aurre egiteko abian jarritako estrategia da “Green Deal” delakoa. Testua “Energies” aldizkarian argitaratu da.
Unai Belintxon, NUPen
Ikertzaileek azaltzen dutenez, munduko energia-sistema jada krisian zegoen pandemiaren aurretik, eta trantsizioa eskatzen zuen erregai fosilak erabiltzetik jasangarritasunean, energia berriztagarrietan eta ekonomia zirkularrean oinarritutako beste paradigma batera. Diotenez, trantsizio hori bizkortzeko akuilua izan da pandemia, eta testuinguru horretan onartu da Europako Itun Berdea. “Energia-sistema eta hari lotutako garapen-eredua eraldatzea ez da lege- eta politika-erreformaren kontua soilik”, adierazi dute. “Oinarrietatik tokiko garapen-ereduak modu praktikoan sortzea eskatzen du, oparotasunaren, bakearen, justizia sozialaren, jasangarritasunaren eta jasangarritasun kognitiboaren printzipioei jarraikiz”.
Artikuluaren ardatza “Espainiaren ikuspegitik, legearen erreformaren, politikaren eta tokiko jardunbideen arteko beharrezko elkarrizketa da”, azaldu dute. Lehenik eta behin, Europar Batasuneko Zuzenbidearen energiaren arloko bilakaera berrikusten da; bigarrenik, Espainiako azken gobernuek hartu dituzten energia-politikaren aldaerak aztertzen dira; hirugarrenik, jasangarritasun kognitiboaren kontzeptuak garapenerako duen garrantzia aztertzen da, eta, azkenik, Torrelodonesko Ekonomia Gobernantzako Laborategiaren eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren “Udal Etorkizuna Eraikiz” proiektuaren kasuak aztertzen dira, besteak beste, tokiko jasangarritasun energetikoarekin lotutako erronkei erantzutea helburu duten garapenaren arloko oinarrizko ekimenen adibide gisa.
Sergio García Magariño, NUPen.
Jasangarritasun kognitiboa
Artikuluan aipatzen den jasangarritasun kognitiboaren kontzeptua argitzeko, ikertzaileek azaltzen dute elikagaien ekoizpen- eta banaketa-sistema gero eta eraginkorragoa dela. Hala ere, arazoa da gero eta jende gutxiago dagoela lurra lantzen, eta gero eta eremu txikiagoetan eta eremu kontzentratuagoetan gertatzen dela. Beraz, egiten jakiteari buruzko ezagutzen transmisioak indarra galtzen du.
Hala, bada, garapen prozesuetan parte hartzen duten pertsonek, haien komunitateek eta erakundeek aktiboki parte hartu beharrari dagokio jasangarritasun kognitiboa. “COVID-19ak erakutsi du globalizazioa berrikusi egin behar dela mundu mailan konektatutako eta aldi berean hurbileko bizi lokalean ainguratutako mundu baten ikuspegia gauzatzeko”, azaldu dute.
Europako eta Espainiako ordenamendu juridikoa gaiari buruz
Bere artikuluan Europako Batasuneko erakundeek hainbat politika publikotan eta berariazko programa espezifikotan gauzatu diren aurrerapauso energetikoak eman dituztela onartu arren, ikertzaileek azpimarratzen dute “27 erakundeek eskaintzen dituzten askotariko konponbide juridikoen sortak gehiegi atomizatzen duela sektorea, eta ezinbestekoa egiten du XXI. mendeko erronkei erantzuteko politika komun efiziente, eraginkor eta harmonizatua finkatzea”.
Espainiako arlo horretako ordenamendu juridikoari dagokionez, artikuluaren egileak bat datoz esatean mataza konplexua dela, 140 arau baino gehiago dituela batera eta multzoka aplikagarriak, eta, beraz, ezin dela koherentetzat jo. Ildo horretatik, honako hau ondorioztatu dute: “Europar Batasuneko Estatu Batuen sendotzeak segurtasun juridikorik eza eta arau-koherentziarik eza esponentzialki murriztea ahalbidetuko luke”.