Sesión Begoña Marugán Pintos

Gaia: Bada metodologia feministarik? Eztabaida eta tentsioa errealitate berrien aurrean.

2025eko urtarrilaren 22an (asteazkena), 107. ikasgelan (NUP). Sarrera librea.

Azkeneko mendean, asko aldatu da zientzia: garai batean, noizbehinka zen lagungarria; orain, aldiz, ekonomiaren, politikaren eta gizartearen sortzaile da. Zientzialariak, era berean, negozio, industria eta gobernu eskolen eskulangileak dira, eta eskola horiek zientzialarien jakintzak aplikatzen dituzte proiektuetan. Ez dago deus sinesgarriagorik arrazionaltasun zientifikoa baino. Zientzia modernoa jakintza logikoa omen da, metodo zorrotzen bidez kontrolatzen omen ditu hutsik egiten ez duten fenomenoak, eta enpirikotasuna omen du oinarri. Hortaz, uste zabaldua da neutroa, objektiboa, apolitikoa eta aurreiritzirik gabea dela zientzia.

Haatik, aspalditik dakigu problema, kontzeptu, teoria eta metodo objektiboak pertsonek sortuak direla, hau da, genero, klase sozial, arraza eta kultura jakin bateko edo besteko jendeak sortuak. Ez da posible jakintza gordinik, ikertzailearen eraginik ez duenik. Hori dela-eta, oraingo arrazionaltasun zientifiko hori zalantzan jarri dute epistemologia kritikoak zein mugimendu kontrakulturalek, ekologistek eta antikolonialistek. Inportanteak eta elkarri lotuak daude mugimendu horiek guztiak, baina bat ere ez da mugimendu feminista bezain indartsua. Feminismoak generoaren kontzeptua bere gain hartuz kendu egiten dio zientziari estalki mistifikatzailea, hau da, jakintzaren produkzioan gailena den alborapen androzentrikoa.

Horregatik, hirurogeita hamarreko hamarkadatik aurrera, feminismoak aldatu egin du gaia formulatzeko modua: zientziaren arloan emakumeek zuten problema izatetik zientziaren eta jakintza zientifikoaren produkzioaren problema izatera pasatu da. Ikerketa zientifikoan aritzeko, hiru ordena hauei erantzun behar zaie: ordena epistemologikoari, ordena metodologikoari eta metodoaren arloari. Zenbaitetan, metodologiari bakarrik begiratzen zaio, oker, eta metodologia feministarik ba ote dagoen galdetu ohi da maiz. Eta metodologia feministarik baldin balego, aurre eginen lioke metodologia tradizionalari? Zein dira metodologia feministaren oinarriak? Saio honetan, ikerketa-prozesu osoa berreskuratuko dugu, eta horri buruzko iritziak azaldu. Gaiaren inguruko produkzio akademikoari buruzko informazioa eman eta gero, gogoeta eginen dugu taldean, eta jakintza emanzipatzailea eraikitzeko baliagarriak diren dinamikak, jardunbideak eta etikak proposatuko ditugu denon artean.

Begoña Marugán

Begoña Marugán irakasle elkartua da Madrilgo Carlos III Unibertsitatean. Soziologiako doktorea da, eta bere ibilbide profesionalean genero berdintasunaren arloko militantzia, ikerketa, argitalpenak eta irakaskuntza uztartu ditu, batik bat lanari eta indarkeriei buruzko gaietan. Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Ikerketa Feministen Institutuko Kontseiluko kidea da, baita Madrilgo Carlos III Unibertsitateko Genero Ikasketen Institutukoa ere, eta Comisiones Obrerasen Konfederazioko Emakumeen, Berdintasunaren eta Lan Baldintzen Idazkaritzako laguntzailea da.

Argitalpen kolektibo askotan hartu du parte, hala nola Amor, razón y violencia (2009) eta Desmontando el régimen (2016) argitalpenetan. Artikulu zientifikoak argitaratu ditu Revista de Sociología del Trabajo eta Revista Española de Investigaciones Sociológicos aldizkarietan, eta kolaboratzaile aritzen da aldizka Eldiario.es, La Marea, Público eta Nuevo Tribuna komunikabideetan, besteak beste.