Universidad Pública de Navarra - Nafarroako Univertsitate Publikoa

Modulua/Gaia

Berariazkoa / Jakintza alorreko osagarriak

Gora

Deskripzioa/Edukiak

1. Euskal hizkuntza eta literaturaren formakuntza eta kultura balioa. Euskal hizkuntza eta literaturaren historiaren azkenaldiko garapenak. Euskal hizkuntza eta literaturaren inguruko kultura, munduaren ikuskera eta iritzi kritikoaren eratzea.
2. Euskal hizkuntza eta literaturaren oinarri epistemologikoak eta Bigarren Hezkuntzako curriculumeko jarraikitasun guneak.
3. Euskal hizkuntza eta literaturaren erabilera testuinguruen eta egoeren analisia.
4. Euskal hizkuntza eta literaturaren gaineko ezagutzen analisi kritikoa. Informazio iturri eta baliabideak eta horien erabilera.

Gora

Gaitasun orokorrak

Oinarrizko gaitasunak
9.OG - Ikasleek jakin dezatela espezialistei eta espezialista ez direnei beren emaitzen eta haien oinarrian dauden ezagutza eta arrazoi nagusien berri ematen era argian eta anbiguotasunik gabe.
10. OG - Ikasleek izan ditzatela behar dituzten trebetasunak neurri handi batean beren burua zuzenduz eta era autonomoan ikasten jarraitzeko.
Gaitasun orokorrak
1. GO - Dagokion irakaskuntza espezializazioari buruzko irakasgaietako curriculum-arloen edukiak ezagutzea, bai eta dagozkien irakaskuntza eta ikasketa prozesuen inguruko ezagutza didaktikoen multzoa ere. Lanbide prestakuntzarako dauden lanbideen ezagupena ere jasoko da.
3. GO - Informazioa bilatzea, lortzea, prozesatzea eta komunikatzea (ahozkoa, inprimatua, ikusentzunezkoa, digitala edo multimedia), hura ezagutza bihurtzea eta aplikatzea egiten den espezializazioaren berezko irakasgaien irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuetan.
4. GO - Ikastegi batean ezarriko den curriculuma zehaztea, haren taldeko plangintzan parte hartuz; metodologia didaktikoak garatzea, bai taldekakoak bai pertsonalizatuak, ikasleen aniztasunera egokiturik.
Zeharkako gaitasuna
ZG - Hizkuntza gaitasuna frogatzea gaztelaniaz, edo, hala badagokio, euskaraz edo atzerriko hizkuntza batean (ingelesa), Europako Kontseiluaren "Hizkuntzen Europako Erreferentzia Markoa: ikaskuntza, irakaskuntza, ebaluazioa" delakoaren araberako C2 mailaren parekoa.

Gora

Berariazko gaitasunak

Berariazko gaitasunak

13. BE - Ezagutzea espezializazioari dagozkion irakasgaien prestakuntza eta kultura balioa eta irakaskuntza bakoitzean ematen diren edukiak.
14. BE - Ezagutzea irakasgaien historia eta azken garapenak eta horien ikuspegiak haiei buruzko ikuspegi dinamikoa transmititzeko moduan.
15. BE - Ezagutzea dauden curriculum edukiak erabiltzen edo aplikatzen diren egoerak eta testuinguruak.
16. BE - Lanbide prestakuntzan, ezagutzea lan esparruaren bilakaera, gizartearen, lanaren eta bizi-kalitatearen arteko elkarreragina, eta lanbideetan ager daitezkeen aldaketa eta eraldaketetara egokitzeko nahitaezko prestakuntza jasotzeko beharra.

Gora

Ikasketaren emaitzak

Ikasketaren emaitzak zehazten dira, batez ere, aldez aurretik lortu diren gaitasunak Bigarren Hezkuntzako ikastegian egoki eta eraginkor martxan jartzen direnean. Hala badagokio, egindako jarduerari buruzko adierazpenean ere, ahoz edo idatziz, ikusiko da. Hiru maila ezartzen dira:
- Goi mailakoa: Unibertsitateko eta ikastegiko irakasleek ziurtatzen dute, zalantzarik gabe, tituluari dagozkion gaitasun pedagogikoak eta diziplinakoak martxan jarri direla, eta gehienetan maisutasuna erakusten dela.
- Erdi mailakoa: Unibertsitateko eta ikastegiko irakasleek ziurtatzen dute, zalantzarik gabe, tituluari dagozkion gaitasun pedagogikoak eta diziplinakoak martxan jarri direla, eta gehienak lortu direla, ezagutza pedagogikoetan eta diziplinakoetan defizitak badira ere; alabaina, defizit edo ments hauek zuzendu daitezke praktika profesionalarekin, ikastetxeetan integratzearekin eta aparteko arduraldiarekin; eta uste izatekoa da hori lor daitekeela praktikak egiten direnetik masterra lortu arte doan denboran.
- Eskasa: gaitasun falta irakaslana egiteko, eta ments nabarmenak, oro har, zuzendu ezin daitezkeenak aparteko arduraldiarekin, praktikak egiten direnetik masterra lortu arte doan denboran.
Ikasle batek GAI kalifikazioa lortzen du ikaskuntza maila goi mailakoa edo erdi mailakoa baldin bada.

Ikasgai honetan ikasketen emaitzak honela gauzatzen dira:
1.IE.- Ahozko eta idatzizko testuak ulertzea.
2.IE.- Hainbat iturritatik lortutako informazioa ikasgaiko eginkizunetan aplikatzea.
3.IE.- Ahozko eta idatzizko ekoizpenak zuzen analizatzea.
4.IE.- Eskuratutako materialetatik eta eskolako jardunetik beretutakoak sintetizatzea.
5.IE.- Nork bere eta besteren lanak eta jarduerak ebaluatzea.

Gora

Metodologia

Irakas-metodologiak

Kodea	Deskribapena
1. IM	Azalpen magistrala osoko bilkuretan.
2. IM	Elkarreragina talde handian.
3. IM	Elkarreragina talde ertainean.
4. IM	Elkarreragina talde txikian.
5. IM	Banakako elkarreragina: ikasketa autonomorako egitekoak eta jarraibideak.

Jarduera hezigarriak

Kodea	Deskribapena	Orduak	Izaera presentziala
1. JH	Eskola teorikoak (funtsatzea, adibidez adieraztea, aplikazio kontrastatuak eta garapenak)	28	100
2. JH	Eskola praktikoak, edo, hala badagokio, kanpo praktikak (landa-praktikak)	26	100
3. JH	Lanak egitea, eta, hala badagokio, ahozko defentsa	40	10
4. JH	Ikaslearen ikasketa autonomoa.	50	0
5. JH	Tutoretzak	4	100
6. JH	Ahozko edo idatzizko azterketak	2	100

Gora

Ebaluazioa

Ikaskuntzaren emaitza	Ebaluazio jarduera	Pisua (%)	Errekupera daitekeen edo ez	Eskatzen den nota minimoa
1. IE, 2. IE, 3. IE, 4. IE, 5. IE	Ikasgelako parte-hartzea edo, hala dagokionean, ikastetxean	15	EZ	-
3. IE, 4. IE	Analisi eta sintesi lan teorikoak	25	BAI. Analisi eta sintesi lan teorikoak	4
2. IE, 3. IE	Lan praktikoak: behaketa, proposamena eta, hala dagokionean, ebaluaketa	30	BAI. Lan praktikoak: behaketa, proposamena eta, hala dagokionean, ebaluaketa	4
1. IE, 2. IE, 3. IE, 4. IE, 5. IE	Ahozko edo idatzizko probak, osotasunekoak edo zatikakoak	30	BAI. Ahozko edo idatzizko probak, osotasunekoak edo zatikakoak	0

 

Gora

Gai-zerrenda

1. Euskararen ezaugarri tipologikoak eta bilakabide historikoa
1.1. Tipologia
1.2. Barne historia
2. Euskararen egoera soziolinguistikoa
2.1. Soziolinguistika historikoa
2.2. Soziologuistika garaikidea
3. Euskalkiak
3.1. Jakingarri orokorrak eta euskalkien ezaugarriak
3.2. euskalkien ikerketa, sailkapenak eta historia
4. Euskal literatura
4.1. Sarrera teorikoa
4.2. Genero batzuk

Gora

Bibliografia

Sar zaitez irakasleak liburutegiari eskatu dion bibliografian.

Oinarrizko bibliografia

GROS I LLADÓS, M., 2007. Recuperación del euskera en Navarra. Euskaltzaindia: Bilbo.

IGARTUA, I. & ZABALTZA, X., 2016. Euskararen historia laburra. Etxepare Euskal Institutua: Donostia.

MITXELENA, K., LAKARRA, J.A. & RUIZ-ARZALUZ, I. (arg.), 2011. Luis Michelena. Obras Completas. ASJUren gehigarriak. UPV/EHU & Gipuzkoako Foru Aldundia: Donostia & Gasteiz.

RUIZ BIKANDI, U. (koord.), 2011. Lengua Castellana y Literatura. Complementos de formación disciplinar. Graó: Bartzelona.

SALABERRI MUÑOA, P., 2002. Iraupena eta lekukotasuna: Euskal Literatura idatzia 1900 arte. Elkar: Donostia.

URQUIZU, P. (zuz.), 2000. Historia de la literatura vasca. UNED: Madril.

ZUAZO, K., 2014. Euskalkiak. Elkar: Donostia.

Bibliografia osagarria, gaika sailkatua

Hizkuntzaren irakaskuntzarako osagarriak

ALDASORO, E., 2003. Euskararen irakaskuntza Nafarroan. Eleria 11. 47-52.

CAMPS, A., 2011. Llengua Catalana i Literatura: Complements de formació disciplinària. Graó: Bartzelona.

CASSANY, D. & LUNA, M. & SANZ, G., 1998. Enseñar lengua. Graó: Bartzelona.

RUIZ BIKANDI, U. (koord.), 2011. Lengua Castellana y Literatura. Complementos de formación disciplinar. Graó: Bartzelona.

UGALDE, M., 1977. El libro blanco del euskara. Euskaltzaindia: Bilbo.

Euskara zuzena

ALBERDI, A., 2014. Ahoskera. Eusko Jaurlaritza: Vitoria-Gasteiz.

ARAKAMA, J. M. et al., 2009 [2005]. IVAPeko estilo liburua. HAEE: Vitoria-Gasteiz.

ARRIETA, A. et al., 2003. Galdezka: Euskarazko zalantzei erantzunez. HAEE: Vitoria-Gasteiz.

EUSKALTZAINDIA, 2018. Euskara Batuaren eskuliburua. A-tik Z-ra, zalantzak eta argibideak. Euskaltzaindia: Bilbo.

GARZIA, J., 2005. Kalko okerrak. Eusko Jaurlaritza: Vitoria-Gasteiz.

GARZIA, J., 2014. Puntuazioa egoki erabiltzeko gida: Oinarriak, jarraibideak eta aholkuak. Eusko Jaurlaritza: Vitoria-Gasteiz.

IZENGABEA, 2000. Zalantza-dantza. HAEE: Vitoria-Gasteiz.

PETRIRENA, P., 2011. Morfosintaxiaren inguruko galderak eta zalantzak. Eusko Jaurlaritza: Vitoria-Gasteiz.

SARASOLA, I., 1997. Euskara batuaren ajeak. Alberdania: Irun.

ZUBIMENDI, J. R., 2004. Ortotipografia. Eusko Jaurlaritza: Vitoria-Gasteiz.

ZUBIRI, I. & ZUBIRI, E., 2000. Euskal Gramatika Osoa. Didaktiker: Bilbo.

Dialektologia

CAMINO, I., 2009. Dialektologiatik euskalkietara tradizioan gaindi. Elkar: Donostia.

EPELDE, I. (arg.), 2014. Euskal dialektologia: lehena eta oraina. ASJUren gehigarriak 69. UPV-EHU: Bilbo.

MAIA, J., 2000. Eskolako hizkera ereduaz, euskara batuaren eta euskalkiaren arteko harremanen testuinguruan. UPV-EHUko doktorego tesia.

SANTAZILIA, E. & ZULOAGA, E., 2018. "Zer (ez) dakigun Iruñean egiten zen euskarari buruz", in Azkona, I. & Jimeno, R. (arg.), Iruñea historian zehar. Pamiela: Iruñea, 475-505.

TRUDGILL, P., 1975. Accent, dialect and the school. Edward Arnold: Londres.

ZUAZO, K., 2000. Euskararen sendabelarrak. Alberdania: Irun.

ZUAZO, K., 2014. Euskalkiak. Elkar: Donostia.

Soziolinguistika

ELGOIBAR, E., ZUBIZARRETA, B. & GAMINDE, I., 1987. Euskararen galera Nafarroan (1587-1984). Pamiela: Iruñea.

ERIZE, X., 1997. Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa (1863-1936). Nafarroako Gobernua: Iruñea.

ERIZE, X., 1999. Vascohablantes y castellanohablantes en la historia del euskera en Navarra. Nafarroako Gobernua: Iruñea.

GARCÍA-SANZ, A., 2021. La situación del euskera en Navarra (1860-1939). Iruñea: Lamiñarra.

GROS I LLADÓS, M., 2007. Recuperación del euskera en Navarra. Euskaltzaindia: Bilbo.

IBARRA, O., 2011. Nafar euskaldun gazteen ahozko diskurtsoa. UPNA/NUP: Iruñea.

IZU, M., 2013. El régimen lingüístico de la Comunidad Foral de Navarra. FEDHAV: Donostia.

KASARES, P., 2014. Euskaldun hazi Nafarroan. Euskararen belaunez belauneko jarraipena eta hizkuntza sozializazioa familia euskaldunetan. Euskaltzaindia: Bilbo.

MADARIAGA, J., 2008. Apologistas y detractores de la lengua vasca. FEDHAV: Donostia.

MADARIAGA, J., 2014. Sociedad y lengua vasca en los siglos XVII y XVIII. Euskaltzaindia: Bilbo.

MONTEANO, P., 2017. El iceberg navarro. Euskera y castellano en la Navarra del siglo XVI. Pamiela: Iruñea.

MONTEANO, P., 2018. La lengua invisible. El euskera en la corte y en la Ribera de Navarra en el siglo XV. Mintzoa: Iruñea.

URMENETA, B., 1996. Navarra ante el vascuence. Actitudes y actuaciones (1876-1919). Nafarroako Gobernua: Iruñea.

XAMAR, 2001. Orekan. Herri eta Hizkuntzaren ekologiaz. Pamiela: Iruñea.

Literatura

EZKERRA, E., 2012. XX. mendeko euskal literatura. Etxepare Euskal Institutua: Donostia.

GARZIA, J., 2012. Bertsolaritza. Etxepare Euskal Institutua: Donostia.

KALZAKORTA, J., 2017. Euskal baladak: Azterketa eta edizio kritikoa. Labayru Fundazioa & Bilbao Bizkaia Kutxa: Bilbo.

PAYA, X., 2013. Ahozko euskal literaturaren antologia. Etxepare Euskal Institutua: Donostia.

SALABERRI MUÑOA, P., 2002. Iraupena eta lekukotasuna: Euskal Literatura idatzia 1900 arte. Elkar: Donostia.

URQUIZU, P. (zuz.), 2000. Historia de la literatura vasca. UNED: Madril.

Euskararen historia

IGARTUA, I. & ZABALTZA, X., 2016. Euskararen historia laburra. Etxepare Euskal Institutua: Donostia.

INTXAUSTI, J., 1990. Euskara, euskaldunon hizkuntza. Eusko Jaurlaritza: Vitoria-Gasteiz.

GORROCHATEGUI, J., IGARTUA, I. & LAKARRA, J.A (arg.), 2018. Euskararen Historia. Eusko Jaurlaritza: Vitoria-Gasteiz.

MITXELENA, K., LAKARRA, J.A. & RUIZ-ARZALUZ, I. (arg.), 2011. Luis Michelena. Obras Completas. ASJUren gehigarriak. UPV/EHU & Gipuzkoako Foru Aldundia: Donostia & Gasteiz.

XAMAR, 2006. Euskara Jendea. Gure hizkuntzaren historia, gure historiaren hizkuntza. Pamiela: Iruñea.

WEBGUNE INTERESGARRIAK

Aldizkari zientifikoak 

- Anuario del Seminario de Filología Vasca 'Julio de Urquijo' (ASJU)

- Bat: Soziolinguistika aldizkaria

- Euskera

- Fontes Linguae Vasconum (FLV)

- Oihenart

- Lapurdum

- Revista Internacional de los Estudios Vascos (RIEV)

- Uztaro

Irakaskuntzarako eta dokumentaziorako baliabideak

- Ahotsak.eus: Euskalkiak eta grabaketak

- Ahozko euskal literatura

- Ametza.com: Gotzon Garateren atsotitzak

- Armiarma.com: Euskal literaturaren ataria

- Basquelitrature.com

- Bidegileak: Euskararen bidegileen biografiak

- EIBZ: Euskararen Irakaskuntzarako Baliabide Zentroa

- Etxepare Euskal Institutua: Euskara eta euskal Kulturari buruzko baliabideak

- Euskalkiak.eus

- Euskarabidea

- Hiru.eus

- IRALE: Irakaskuntzarako materialak, agiri-ereduak...

- IVAP-HAEE: Euskarazko baliabideak

- Klasikoen Gordailua: euskal testu klasikoen bilduma

- Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Saila: Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza

- Navarchivo.com

- Soziolinguistika Klusterra: Euskararen egoerari buruzko datuak

Lanabesak

- Aditzak.com: Aditz laguntzailea jokatzeko tresna

- Elhuyar hiztegia: Euskara <> beste hizkuntzak

- Euskaltzaindia: hiztegia, arauak, argitalpenak...

- Hobelex: testuak zuzentzeko tresna

- Nafarroako curriculuma

- Sareko Euskal Gramatika: Euskarazko gramatika deskriptibo osoa

Gora

Hizkuntzak

Euskara

Gora

Non emango den

Nafarroako Unibertsitate Publikoko Arrosadiko campusean. Zer ikasgelatan izango den jakiteko, begiratu Giza, Gizarte eta Hezkuntza Zientzien Fakultatearen web-orrialdean.

Gora