Nafarroako Unibertsitate Publikoa



Castellano | Ikasturtea: 2024/2025 | Beste urte batzuk:  2023/2024  |  2022/2023  |  2021/2022  |  2020/2021 
Haur Hezkuntzako Irakasletzan Graduatua Nafarroako Unibertsitate Publikoan
Kodea: 301201 Irakasgaia: ARTEAK ETA ONDARE HISTORIKOA
Kredituak: 6 Mota: Oinarrizkoa Ikasmaila: 1 Iraupena: 2º S
Saila: Giza eta Hezkuntza Zientziak
Irakasleak:
ECHAVARRI LOPEZ, MIRARI   [Tutoretzak ] GAMARRA RUIZ DE LARRAMENDI, ENEKO   [Tutoretzak ]
OTEROS ECHEVERRIA, KARMELE   [Tutoretzak ] NAVARRO NERI, IÑAKI (Resp)   [Tutoretzak ]
OLAZAGUIRRE UGARTE, JUAN TOMAS   [Tutoretzak ]

Partes de este texto:

 

Modulua/Gaia

Oinarrizko prestakuntza / Historia

Gora

Deskripzioa/Edukiak

Gai-zerrenda eta edukiak

Ikus arteen errepresentazio estrategia ezberdinak ezagutzea haur eta lehen hezkuntzako hezkuntza prozezuak aberastu ahal izateko

Ondarearen elementurik esanguratsuenak ezagutzea, historia, geografia eta arteen kontzeptu ezberdinak lotzen dituen herentzia historikotzat hartuta.

Arteak eta ondarea informazio iturri bezala ezagutzea prozezu social, ekonomiko eta kulturalei buruzko ezagutza eskuratzeko.

"Musika", "musika eta ondarea", "musika eta lurraldea", "musika eta ideologia" eta "estilo musikala" hitzak ezagutzea eta definitzen jakitea.

Musikaren espazio sozialak eta musikaren funtzio soziala ezagutzea. Musikaren manifestazioetara eta kultura musikalera hurbiltzea eta hezkuntzan duen balioa ezagutzea.

Beste garaietako manifestazio musikaletara eta testuinguru kulturaletara hurbiltzea, eta hezkuntzan duten balioa ezagutzea. Espainako ondare musikalaren kudeaketa ezagutzea.

Gora

Gaitasun orokorrak

Oinarrizko gaitasunak  

1.OG - Ikasleek bigarren hezkuntza orokorreko oinarritik abiatzen den ikasketa-arlo batean ezagutzak dituztela eta ulertzen dituztela frogatu izatea, eta nahiz eta testu- liburu aurreratuetan laguntza bilatu, beren ikasketa- alorreko abangoardiatik datozen ezagutzak dauzkatela adierazten duten zenbait alderdi kontrolatzeko mailan daudela frogatzea.

3. OG - Ikasleek (normalean beren ikasketen arloko) datu aipagarriak bildu eta interpretatzeko gaitasuna izatea, arlo sozial, zientifiko edo etikoari buruzko gai aipagarrien gaineko gogoeta hartuko duten iritziak emateko.

4. OG - Ikasleak, bai jende espezializatuari eta bai espezializatu gabeari, informazioa, ideiak, arazoak eta konponbideak jakinarazteko gauza izatea.

 

Gaitasun orokorrak

2. GO - Lehen haurtzaroan ikaskuntzak sustatzea eta ahalbidetzea, alderdi kognitibo, emozional, psikomotor eta nahimenezkoen ikuspegi globalizatzaile eta integratzaile batetik.

3. GO - Diseinatzea eta erregulatzea ikasteko espazioak dibertsitatearen testuinguruetan, arretaz hartuz ikasle bakoitzaren hezkuntza beharrak, genero berdintasuna, ekitatea eta giza eskubideentzako errespetua.

12. GO - Gaurko gizartean hezkuntzaren funtzioa, aukerak eta mugak zeintzuk diren ulertzea, eta haur hezkuntzako ikastetxeak eta beren profesionalak ukitzen dituzten oinarrizko gaitasunak zeintzuk diren ulertzea. Ikastetxeetan aplikagarriak diren kalitatea hobetzeko ereduak ezagutzea.

 

Zeharkako gaitasunak

2. ZG - Hizkuntza gaitasuna frogatzea gaztelaniaz, edo, hala badagokio, euskaraz, Europako Kontseiluaren "Hizkuntzen Erreferentziako Europako Esparru Komuna: ikastea, irakastea, ebaluazioa" delakoaren araberako C1 mailaren parekoa.

Gora

Berariazko gaitasunak

2. GE - Lehen haurtzaroko ikasketak dimentsio kognitibo, emozional, psikomotore eta bolitiboak batzen dituen ikuspegi globalizatzaile eta integratzaile batetik sustatzea.

3. GE - Diseinatzea ikasteko espazioak dibertsitatearen, kulturaniztasunaren eta eleaniztasunaren testuinguruetan, arretaz hartuz ikasle bakoitzaren hezkuntza beharrak, genero berdintasuna, ekitatea eta giza eskubideentzako errespetu.

11. GE - Harreman kritikoa eta autonomoa edukitzea, hezkuntzan inplikatutako jakintzei, balioei eta erakundeei buruz.

12. GE - Era aktiboan antolatzea Lehen Hezkuntzakoak diren edukien irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuak, gaitasunak garatzeko ikuspegi batetik.

Gora

Ikasketaren emaitzak

Ikasleak irakasgaian hartu behar dituen gaitasunak zehaztea da Ikasketaren emaitza. Hiru maila ezartzen dira:

 

- Ezin hobea: gaitasunen % 100 hartzea, eta maisutasuna gaitasunen % 75etan gutxienez ere.

- Erdi mailakoa: irakasgaiaren bidez lortu nahi diren gaitasun gehienak hartzea, eta maisutasuna tituluaren gaitasun espezifikoei dagozkien gaietan.

- Eskasa: tituluaren gaitasun espezifikoei dagozkien gaiak behar adina ez hartzea.

 

Ikasle batek GAI kalifikazioa lortzen du ikaskuntza maila ezin hobea edo erdi mailakoa baldin bada.

 

Moduluen arabera emaitzak horrela zehaztuko dira:

 

Ikus arteen atala

E1. Bertako zein beste ingurunetako eta bereziki garaikideak diren arte plastikoaren adierazpenak ezagutzea eta betetzen dituzten erabilpen ezberdinak eta Arteak eta ikus kulturak (irudigintza) daukaten harremana ezagutzea eta ulertzea.

E2. Arteak eta ikus kulturak jarduera pedagogikorako ematen duten aukeraz jabetzea . Hezkuntza testuinguruetan zehaztutako helburu hezigarriak betetzeko erabilgarriak izan daitezkeen artelanak zeintzuk diren interpretatzea.

E3. Historian zehar artistek erabilitako errepresentazio moduak eta komunikazio estrategiak ulertzea eta beraz, horiek identifikatu, azaldu, deskribatu eta klasifikatzea.

E4. Manifestazio artistikoak eta hauen errepresentazio moduak eta komunikazio estrategiei buruzko ezagutza eta ulermena irudi eta artefaktu estetiko propioak sortzeko erabiltzea.

E5. Arte garaikideko artelanak analizatu eta konparatu errepresentazio modu eta komunikazio estrategia ezberdinak identifikatu eta ezberdintzeko.

 

Ondare Historikoaren atala

E6. Munduko eta nazio mailako kultur ondare naturalarekin lotutako kontzeptu-alderdiak ezagutu eta ulertzea.

E7. Ondare historiko naturala ezberdindu eta kategorizatzen ikastea.

E8. Ondare kultural naturalaren ezagupenak, ikastetxeetako ingurune hurbilenera aplikatzea (eskualdekoa eta tokikoa).

 

Musikaren atala

E9. Fenomeno musikalaren dimentsio ezberdinetaz konsziente izatea.

E10. Magisteritzako graduen kurrikuloan kulturazkoa eta artistikoa den konpetentziarekiko perspektiba edukitzea.

E11. Ondare musikala, informazio iturritzat hartu, sozialak, kulturalak eta ekonomiazkoak diren ezagutzak lortzeko.

E12. Musikaren gizarte-funtzioak ezagutzea

Gora

Metodologia

Irakas metodologiak

Kodea Deskribapena
1.IM Azalpen magistrala osoko bilkuretan
2.IM Elkarreragina talde handian
3.IM Elkarreragina talde ertainean
4.IM Elkarreragina talde txikian
5.IM Banakako elkarreragina: ikasketa autnomorako egitekoak eta jarraibideak

Jarduera hezigarriak

Kodea Azalpena Orduak Izaera presentziala
1. PJ Eskola teorikoak (funtsatzea, adibidez adieraztea, aplikazio kontrastatuak eta garapenak 45 100
2. PJ Eskola praktikoak, edo, hala badagokio, kanpo praktikak (landa-praktikak) 15 100
3. PJ Lanak egitea, eta, hala badagokio, ahozko defentsa 30 10
4. PJ Ikaslearen ikasketa autonomkoa 50 0
5. PJ Tutoretzak 5 100
6. PJ Ahozko eta idatzizko azterketak 5 100

Gora

Ebaluazioa

 

Ikaskuntzaren
emaitza
Ebaluazio
jarduera
Pisua (%) Errekupera
daitekeen edo ez
Eskatzen den
nota minimoa
IE1, IE2, IE3, IE8, IE11 eta IE12 EJ1: Klaseko partehartzea eta asistentzia 0% Ez -
IE1, IE2, IE3, IE8, IE11 eta IE12 EJ2: Taldeko Berrikuspen eta sintesizko lan teorikoak. (ebaluaketa jarraia) 30% Bai -
IE1, IE2, IE3, IE8, IE11 eta IE12 EJ3: Ebaluaketa jarraian bilduko diren lan idatziak (banakakoak edo taldekoak) 30% Bai -
IE4, IE5, IE6, IE7, IE9 eta IE10 EJ4: Izaera finala izango duen ahozko edo idatizko banakako proba.  40% Bai 4/10

 

 

 

Ikasgaia hiru ataletan bereizten da. Modulu bakoitzak pisu ezberdina dauka eta horrela islatzen da azkeneko frogan eta clase kopuruetan:

Arteak % 40 (6 aste), Ondarea % 40 (6 aste) eta Musika % 20 (3 aste). Modulu hauen irakaskuntza-ordena ikasturte hasieran erabaki eta ezarriko da.

 

 

Irakasgaia amaitzean, izaera finala duen eta berreskuragarria den ahozko edo idatzizko banakako proba bat egingo da (%40) (EJ4). Proba horren edukiak, ikasgaian zehar landutako moduluen ehunekoaren arabera banatuko dira. Ezinbestekoa izango da gutxienez 4ko kalifikazioa izatea irakasgaiaren azken notaren batez bestekoa egin ahal izateko.


Ebaluazio jarraiaren notak % 60ko pisua izango du, eta modulu bakoitzerako ezarritako ebaluazio-probak egin ondoren lortutako batez besteko notarekin bat etorriko da (modulu bakoitzaren ehunekoaren arabera). Ebaluazio jarraia izateko, nahitaezkoa izango da hiru moduluen ebaluazio jarraiaren proba guztiak aurkeztea, horretarako ezarritako denbora-epeak errespetatuz.

 

Gora

Gai-zerrenda

I Modulua: Arteko atala

1. gaia: Artea eta errealitatearen errepresentazioa. Arte mimesisa vs. Arte errelatoa.

2. gaia: Abstrakzioak. Artearen ikerketa estetikoa: Formaren inguruko azterketa.

3. gaia: Expresionismoak. Artea espresio gisa: Barneko mundua eta egoeraren azalpena.

4. gaia: Narrazioak. Artea ideien adierazpen eta transmisio gisa.

5. gaia: Narrazioak. Artea gizarte eta kulturaren komentarioa: diskurtso kritikoak.

 

II Modulua: Ondare historikoko atala

6. gaia: Ondarea eta nortasuna hezkuntzako egoera kulturanitz batean. Kultur ondarea historiaren ikasketarako  hezkuntza baliabide gisa; hiri-paisaia ikuspegi arkeologikotik abiatuta uneko urbanismora.

7. gaia: Kultur ondarea eta lurraldea: elementuak, azterketa eta babesa.

8. gaia: Natura-ondarea: elementuak, interpretazioa eta babesa.
9. Gaia: Ondarearen inguruko jarduera didaktikoak: museoak eta tailer didaktikoak, ibilbideak eta ibilbide kulturalak.

 

III Modulua: Musikako atala

10. gaia: Musikaren fenomenoaren dimentsioak: musika objektu edo prozesu gisa.

11. gaia: Musikaren espazio eta erabilera sozialak.

12. gaia: Ondare musikala: irizpideak eta definizioak; ondare musikalaren kudeaketa; Nafarroako musika-ondarea; Nafarroako Unibertsitate Publikoaren hondo bibliografikoak.

 

Gora

Bibliografia

Sar zaitez irakasleak liburutegiari eskatu dion bibliografian.


I ATALA - ARTEAK

Oinarrizko Bibliografia

BERGER, John (1972) Modos de ver. Barcelona: Gustavo Gili (2014)

CHARMAN, Helen, ROSE, K. y G. WILSON (eds.) (2006). The art gallery handbook: a resource for teachers. London: Tate

DE DIEGO, Estrella. (2004). La guía Caja Madrid para el arte ahora mismo. Madrid: Obra Social Caja Madrid

FREELAND, Cynthia, (2003). Pero, ¿es esto arte?, Cátedra, 2003

GOMBRICH, Ernest. (1960) Arte e ilusión. Estudio sobre la psicología de la representación pictórica. Phaidon (2008)

MEGIAS, C., & ACASO, M. (2022). Soberanía visual: Una guía para la autogestión de las imágenes. Ediciones Paidós.

Bibliografia osagarria

AGIRRE, Imanol (2000). Teorías y prácticas de la educación artística. Barcelona: Octaedro (2005)

BARROSO, Julia. (2005).  Tema, iconografía y forma de las vanguardias artísticas. Piedras Blancas: Aljimez

CALVO SERRALLER, Francisco. (2001). El arte contemporáneo. Madrid: Taurus

FÓSTER, Hal; Krauss, Rosalind; Bois, Yve-Alain, Benjamin;Buchloh, H.D. (2006). Arte desde 1900. Modernidad, antimodernidad y posmodernidad. Madrid: Akal

HERNÁNDEZ, Fernando (1997). Educación y cultura visual. Barcelona: Octaedro

NOCHLIN, Linda (1971) ¿¿Por qué no han existido grandes artistas mujeres?¿ (traducción al español: Ana María García Kobeh), en CORDERO, Karen e Inda SAENZ (comps.), Crítica feminista en la teoría e historia del arte, Universidad Iberoamericana (Cdmx), Programa Universitario de Estudios de Género de la Unam, Conaculta-Fonca, Curare, 2001, pp. 17-44

TATARKIEWICZ, W. (1979). Historia de seis ideas. Madrid: Tecnos (2002)

 

 II ATALA - ONDARE HISTORIKOA

Oinarrizko Bibliografia

CALAF MASACHS, R (2009). Didáctica del patrimonio. Epistemología, metodología y estudio de casos. Trea

CAMBIL HERNÁNDEZ, M. E. y TUDELA SANCHO, A. (Coords.) (2017). Educación y patrimonio cultural. Fundamentos, contextos y estrategias didácticas. Ediciones Pirámide.

ESTEPA, J. (ed.). (2013). La educación patrimonial en la escuela y el museo. Investigación y experiencias. Universidad de Huelva

González Varas, I. (2015). Patrimonio cultural: conceptos, debates y problemas. Cátedra

UNESCO: Patrimonio Mundial en Manos de Jóvenes. Conocer, Atesorar y Actuar. París: Unesco, 2005 (2ª ed.).

OBSERVATORIO DE LA SOSTENIBILIDAD EN ESPAÑA: Patrimonio natural, cultural y paisajístico. Claves para la sostenibilidad territorial. Madrid: Ministerio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino, 2009.

Bibliografia osagarria

  • 6. GAIA:

CUENCA LÓPEZ, J. Mª: "Patrimonio e identidad para un espacio educativo multicultural. Análisis de concepciones y propuesta didáctica", Investigaciones en la Escuela, nº 56, 2005, pp. 27-42.

TUSELL GÓMEZ, J. (Coor.). Los museos y la conservación del patrimonio. (Debates sobre arte. Encuentros sobre patrimonio, nº11). Madrid: Fundación Argentaria; A. Machado libros, 2001.

VV. AA.: La ciudad y el patrimonio histórico como recursos educativos. ÍBER, nº 59 (monografía) Barcelona: Graó, 2009.

  • 7 ETA 8 GAIAK

BENAYAS DEL ÁLAMO, J. [Coor.]: Viviendo el Paisaje. Guía didáctica para interpretar y actuar sobre el paisaje. Madrid: Fundación Natwest, 1994.

LICERAS RUIZ, Á.: "Didáctica del paisaje"Iber, nº 74, 2013, pp.85-93.

MARTÍNEZ DE PISÓN STAMPA, E. [Ed.]: Estudios sobre el paisaje. Madrid: Ediciones de la Universidad Autónoma de Madrid, 2000 

  • 9 GAIA:

ALBERCH I FUGUERAS, R BOIX LLONCH L NAVARRO SASTRE, N VELA PALOMARES, S: Archivos y cultura. Manual de dinamización. Gijón: Trea, 2001.

CUENCA LÓPEZ, J.Mª ESTEPA GIMÉNEZ, J: "La didáctica de patrimonio en Internet. Análisis de páginas webs elaboradas por centros de interpretación del patrimonio cultural". Proyecto I+D del Ministerio de Ciencia y Tecnología, Simposio Internacional de Didáctica de las Ciencias Sociales, Alicante 2004,

FERNÁNDEZ DE AVILÉS, P: Servicios públicos de lectura para niños y jóvenes. Gijón: Trea, 1998.

FONTAL MERILLAS, O (Coord.). La educación patrimonial: del patrimonio a las personas. Gijón: Eds. Trea, 2013.

GONZÁLEZ MONFORT, N: "¿Puede el patrimonio cultural ser un recurso educativo relevante en la enseñanza y el aprendizaje de la historia en educación primaria?", Formar para investigar, investigar para formar en didáctica de las ciencias sociales (Gómez

RODRÍGUEZ, A.E. NÚÑEZ GALIANO, Mª.P. coords.). Málaga: Asociación Universitaria del profesorado de Didáctica de las Ciencias Sociales, 2006, pp. 75-88.

MINISTERIO DE EDUCACIÓN Y CIENCIA: La articulación de los recursos en el funcionamiento de la biblioteca escolar. Madrid: Secretaría de Educación, Instituto Superior de Formación del Profesorado, 2007.

MUSEOS Y PROYECTO EDUCATIVO (PEM). Páginas de Internet de las redes de museos (estatales y de Comunidades autónomas, tanto en su versión real como virtual).

III ATALA - MUSIKA

Oinarrizko Bibliografia

Arévalo, A. (2009). Importancia del folklore musical como práctica educativa. LEEME, 23

Andrés Vierge, M. (2009). Usos y debates sobre la gestión del Patrimonio Musical en Navarra. Musiker, Cuadernos de Música Vasca,

Blacking, J. (2006). ¿Hay música en el hombre? Alianza Editorial

Cook, N. (2001). De Madonna al canto gregoriano. Una muy breve introducción a la música. Alianza Editorial.

Fontal Merillas, O. (2022). La educación patrimonial centrada en los vínculos: origami de bienes, valores y personas. Trea

Gembero, M. (2005). El patrimonio musical español y su gestión. Revista de Musicología, 28 (1), 135-181 

Gembero, M. (Ed.) (2006). Estudios sobre música y músicos de Navarra. Conmemoración del VIII Centenario de la Chantría de la Catedral de Pamplona como dignidad eclesiástica (1206-2006), Año LXVII, Núm. 238, Pamplona, Príncipe de Viana, Gobierno de Navarra

Leroy, J.L. (2016). Les fonctions de la musique et de l¿art: bilan critique et esquisse théorique. Éditions Delatour France

Merriam, A.P. (1980). Antropology of Music. [Pbk.] Northwstern University Press

Bibliografia osagarria

Andrés Vierge, M. (2005). Patrimonio Musical de Navarra. Revista de Musicología, 28 (1), 255-256 

Chao Fernández, R., Gisbert Caudeli, V. y Chao Fernández, A. (2020). Contribución a la conservación del patrimonio musical en Educación Primaria. Estudio de caso en Galicia en 2003 y 2019. Revista Electrónica de LEEME, 45, 111-125 DOI: 10.7203/LEEME.45.16880

Díaz, M. y Arriaga, C. (2013). Canciones tradicionales en el aula de Infantil: en busca del patrimonio heredado. Espacio y tiempo, Revista de Ciencias Humanas, 27, 107-122

Díaz-Emparanza, M., Peruarena, J. y Jiménez R. (2017). Actividades de intervención educativa y de difusión del patrimonio organístico en entornos formales y no formales. Estudios Pedagógicos XLIII, 4, 277-292

Fernández de la Cuesta, I. (1993). La Musicología y el Patrimonio Musical en España. Nasarre, Revista de Musicología, 9 (2) 105-111 

Gómez, C. y Fenoy, B. (2016).  La sensorialidad como estrategia para la educación patrimonial en el aula de educación infantil. Educación artística, Revista de investigación, 7, 54-68

Muñoz, J. R. y González, J. (2020). Una década del flamenco como Patrimonio de la Humanidad. Eufonía. Didáctica de la música, 83, 47-55

Oriola, S. y Gustems, J. (2015). Música y adolescencia: usos, funciones y consideraciones educativas. Revista de Ciències de l¿Educaciò, 2, 28-45

Pérez Díaz, P. (2004). Una reflexión sobre el uso del concepto de música culta en la actualidad. Revista de Musicología, ejemplar dedicado a: Actas del VI Congreso de la Sociedad Española de Musicología (Oviedo, 17 20 de noviembre de 2004) (1413-1424)

Raynor, H. (1986). Una historia social de la música, desde la Edad Media, hasta Beethoven. Siglo veintiuno de España editores.

Subirats, M.A. (2014). La canción como recurso educativo en la Educación Primaria. En J.L. Aróstegui, La música en educación primaria (pp. 135-158). Dairea 

 

 

Gora

Hizkuntzak

Euskara eta erdera

Gora

Non emango den

Nafarroako Unibertsitate Publikoko Arrosadiko campusean. Zer ikasgelatan izango den jakiteko, begiratu Giza, Gizarte eta Hezkuntza Zientzien Fakultatearen web-orrialdean.

 

Gora