Miriam Echaide Górriz (Iruñea, 1997) biokimikariak proteina berri bat garatu du, SARS-CoV-2 COVID-19a eragiten duen birusaren hiru zati garrantzitsu konbinatzen dituena, immunitate-sistemari modu osoagoan eta eraginkorragoan defendatzen erakusteko. Aurrerapen horrek, olibondotik ateratako konposatu bat erabiltzearekin batera, txertoen eraginkortasuna areagotu lezake, batez ere 80 urtetik gorako pertsonetan eta beste talde kaltebera batzuetan, hala nola paziente onkologikoetan. Hala jaso du bere doktoretza-tesiak. Tesia Nafarroako Unibertsitate Publikoan (NUP) defendatu eta Navarrabiomeden garatu du. Foru Gobernuaren eta erakunde akademikoaren ikerketa biomedikoko zentroa da Navarrabiomed.
SARS-CoV-2 birusa 2019an agertu zenetik, txertoak funtsezkoak izan dira pandemia geldiarazteko. “Laster merkaturatu zituzten adenobirusean eta RNA mezularian oinarritutako zenbait txerto, hala nola Pfizer/BioNTech eta Moderna konpainienak. Txerto horien osagai nagusia birusaren S proteina da —esan du Miriam Echaidek—. Txerto horiek nabarmen geldiarazi zituzten birusaren transmisioa eta birulentzia. Hala ere, birusaren aldaerak agertu dira, txerto horiekiko erresistenteak direnak”.
Miriam Echaide Górriz biokimikaria, NUPeko doktore berria.
Ikertzaileak azaldu duenez, “ikusi da kaltebera den populazioak, hala nola tratamendu onkologikoetan eta/edo adinean aurrera doazenek, hartutako immunitatea iraupen laburrekoa dela, eta haren eraginkortasuna murrizten joan dela SARS-CoV-2aren aldaera berriak agertu direnean”.
Proteina berri bat
Haren ikerketak birusaren beste bi proteina identifikatu ditu, M eta N izenekoak. Immunitate-sistemak ezagutzen ditu orobat bi proteina horiek. Hiru proteinen zatiak konbinatuz (S, M eta N), proteina birkonbinatzaile berri bat sortu du, animalia ereduetan (saguak) “egungo txertoek baino erantzun osoagoa sortzeko gai” dela frogatu duena, tesiaren egilearen arabera. Grazyna Kochan eta David Escors Murugarren Navarrabiomedeko OnkoImmunologia Unitateko ikertzaile arduradunek zuzendu dute tesia.
Gainera, Miriam Echaidek beste molekula batzuk ikertu ditu, txertoek 80 urtetik gorakoei ematen dieten erantzun immune espezifikoa indartu dezaketenak. Zehazki, oleuropeina aztertu du, olibondotik ateratako konposatu natural bat, oliba berdeen mamian, zuhaitz horren hostoetan eta oliba-olio birjina estran dagoena. Laborategiko esperimentuetan, erakutsi du zelula immunitario giltzarrien jarduera sustatzen duela populazioaren talde horretan. Zelula horiek T linfozitoak dira. “Datuek adierazten dute molekula hori etorkizuneko txertoek sortutako babesa indartzeko lagungarri gisa proba litekeela”, ondorioztatu du ikertzaileak.
Egilearen curriculum laburra
Miriam Echaide Biokimikan graduatu zen Nafarroako Unibertsitatean, eta gero Biomolekuletako eta Dinamika Zelularreko Masterra egin zuen Madrilgo Unibertsitate Autonomoan.
Ikasketa amaierako lanak ikerketa-zentroetan egin ondoren (gradukoa, CIMAn; masterrekoa, Bioteknologiako Zentro Nazionalean), Navarrabiomeden egin zituen doktoretza-ikasketak. Tesian egindako lanak emaitza hau izan du: aldizkari zientifikoetan argitaratutako bi artikulu, bost kongresu eta jardunalditako lanen aurkezpena eta Hanburgoko (Alemania) Bernhard Nocht Institutuan egindako sei hilabeteko egonaldia. Han ISOLDA europar proiektuaren barruko lankidetza-proiektu batean parte hartu zuen. Proiektu horrek gaixotasun biralen aurkako txerto berriak garatzen ditu adinekoentzat, eta Navarrabiomedeko Onkolimmunologiako bere ikerketa-taldeak proiektuan parte hartzen du. Testuinguru horretan, esperientzia hartu zuen 3. mailako biosegurtasun laborategi batean esperimentuak egiten. Diagnostiko berezira eta ikerketara bideratutako espazioak direnean dauden lau kategorietatik bigarren kategoria espezializatuena da 3. maila hori.