Fermín Mallor Giménez Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) Estatistika eta Ikerketa Operatiboko katedraduna eta Daniel García de Vicuña Bilbao doktoretza aurreko ikertzailea iragarpenak egiten ari dira egunero Osasun Ministerioarentzat Espainiako erkidego bakoitzean behar diren ZIUko ohe-kopuruari buruz, kontuan hartuta COVID-19a duten pertsonek zenbat toki betetzen dituzten. Ondoren, Ministerioak autonomia erkidegoetara bidaltzen du, eta horietako batzuek dagoeneko eskatu dute probintzia bakoitzerako azterketa bereizia. Oraingoz, iragarpen xehatu hori Gaztela eta Leongo probintzietan eta Balearretako uharte bakoitzean ematen da.
Ezkerretik eskuinera: David García de Vicuña eta Fermín Mallor, NUPeko Arrosadiko campusean.
Garatutako eredu matematikoa pandemiaren hasieran Nafarroako esparrura mugatutako prototipo gisa hasi zen, eta eredu estatistiko epidemiologikoak eta gertaera diskretuak simulatzeko ereduak konbinatzen ditu hurrengo egunetan zenbait gaixo ospitaleratuko dituzten zenbatesteko eta ospitale-instalazioetan zenbateko egonaldia eginen duten aurreikusteko. “Horrela, datozen egun eta asteetan COVID-19a duten pazienteek ospitalizazioko eta solairuko zenbat ohe beteko dituzten kalkulatzen da”, azaldu du Fermín Mallor Giménez jaunak, Unibertsitateko Smart Cities Institutuko (ISC) kideak. Bi ikertzaileak NUPeko qUPHS taldekoak dira (“osasun-zerbitzu hobeak emateko metodo kuantitatiboak”, ingelesezko siglen arabera).
Martxoan garatutako prototipoa eta Nafarroako hastapenak
Aipatu denez, ikerketa-talde honek simulazio konputazionaleko eredu honen prototipo bat garatu zuen 2020ko martxoan, Nafarroako ospitaleetako okupazioari buruzko aurreikuspenak egiteko aplikatu zena. Okupazio-aurreikuspenak ospitaleko logistikako arduradunek erabili zituzten, eta baliabideen beharra aurrez planifikatu ahal izan zuten. Simulazio-eredua, azken urte honetan Nafarroako Gobernuak finantzatutako ikerketa-proiektu baten laguntzarekin hobetua, berriro erabili da Nafarroan, baita Errioxan ere, pandemiaren bigarren olatuan (2020ko irailetik azarora) eta baita hirugarrenean ere (2021eko urtarriletik martxora).
Hortik aurrera, Matematikaren Espainiako Batzordeak sortutako Koronabirusaren aurkako Ekintza Matematikoa izeneko ekimenaren bidez, Osasun Ministerioko Osasun Alertak eta Larrialdiak Koordinatzeko Zentroarekin (CCAES) lankidetzan aritzea proposatu zuten 2020ko azaroan.
qUPHS ikertzaile taldea diziplina anitzekoa da, eta Osasunbideko profesionalak biltzen ditu. Duela zenbait urtetik ari da elkarlanean Nafarroako Ospitalegunearekin, besteak beste, gaixoen fluxua hobetzeko, txandak programatzeko eta behar diren baliabideak neurtzeko proiektuetan. Europako ORAHS lantaldean integratutako Espainiako ikerketa talde bakarra da (“Operational Research Applied to Health Services” lantaldearen siglak ingelesez, “Osasun zerbitzuetan aplikatutako ikerketa operatiboa“).